Erzurum'un Tortum ilçesi Bağbaşı mahallesinde yaşanan heyelana neden olan hidroelektrik santrali (HES) borusundaki patlama sonrası yeniden gündeme gelen HES davalarında yeni bir gelişme yaşandı.
ERZURUM AJANS / HES çalışmalarında suyun tutulduğu, tarım arazilerinin yeterli ölçüde sulanamadığı gerekçesiyle, ÇED olumlu raporuna açılan itiraz davası Danıştay tarafından reddedilmişti. Kararı bozan Anayasa Mahkemesi, davanın yeniden görülmesi gerektiğine hükmetti.
Erzurum’un Tortum İlçesi Bağbaşı Mahallesinde geçtiğimiz ay HES barajı borularının su sızdırması nedeniyle heyelan meydana gelmiş, 3 işçi yaralanmıştı. Heyelanda bölgedeki köprüler ve yollar ciddi zarar görürken 10 ev tedbir amaçlı boşaltılmıştı. Yapıldığı günden beri tartışmalara konu olan ve yargıya taşınan HES çalışmalarında yeni bir gelişme yaşandı.
HES projesine 27 Haziran 2017 tarihinde ÇED olumlu raporu verilmiş, 31 Ekim 2017’de ise Erzurum 1. İdare Mahkemesi, kararın iptali istemi ile açılan davanın reddine karar verilmişti. ÇED olumlu kararında geçici kabul teklif belgesinde ve Geçici Kabul Tutanağı’nda hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştı. İdare Mahkemesi kararına karşı yöre halkı temyiz başvurusunda bulunmuştu. Temyiz dilekçesinde başvurucu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun gerçeği yansıtmadığını, raporda Büyükbahçe Göleti’ne ve biriktirme havuzuna ilişkin değerlendirme yapılmadığını ve iddiaların İdare Mahkemesince de dikkate alınmadığını ifade etti.
Yeniden yargılamaya karar verdi
Yöre halkından Nihat Hançeroğlu, yeniden yargılama talebi ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Anayasa Mahkemesi oy çokluğu ile kamusal makamların olaya gereken özenle yaklaşmadığı, olayda söz konusu olan kamusal ve bireysel menfaatleri gerektiği şekilde değerlendirmediği ve kamusal makamların özel hayata saygı hakkı bağlamında pozitif yükümlülüklerini yerine getirmediği değerlendirildiğine karar verdi. Açıklanan gerekçelerle başvurucunun Anayasa’nın 20. Maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerektiği ifade edildi. Erzurum 1. İdare Mahkemesi’nde yeniden yargılama yapılmak üzere 10 Mayıs 2022 tarihinde karar verildi.
Rapor daha önce de iptal edilmişti
Ayrıca projenin yukarısında bulunan Büyükbahçe regülatörü ve HES projesi hakkında verilen ÇED olumlu kararı da İdare Mahkemesinde dava konusu edilmiş, bu kapsamda 12 Ekim 2015 tarihli teknik bilirkişi raporu hazırlanmış. Anılan raporda, Bağbaşı yöresinde tarım arazilerinin su haklarına değinilerek Büyükbahçe HES kapsamında yer alan büyük kapasiteli yükleme havuzundaki depolamaya bağlı olarak Büyükbahçe HES mansabındaki arazilerin tarımsal sulama gereksinimlerine yetecek miktarlarda sürekli bir debi akışı sağlanamaması durumunda bu alanların su ihtiyacının karşılanmamasının söz konusu olacağı belirtilmişti. Akabinde İdare Mahkemesince Büyükbahçe HES projesine yönelik ÇED olumlu kararının iptaline karar verilmişti. Bu karar uyarınca yeniden ÇED raporu hazırlanmış, bu raporda anılan projenin kanal tipi olduğu, depolamanın olmaması nedeniyle depolamadan kaynaklı sorunların da söz konusu olmadığı belirtilmişti. Bu rapora dayanılarak Büyükbahçe HES projesi hakkında ÇED olumlu kararı verilmişti.
Yaptırımlar, şikâyetler, kavgalar...
Diğer yandan başvurucunun bireysel başvuru dosyasına sunduğu 09 Ağustos 2018 tarihli ek beyan dilekçesi ekinde Erzurum Valiliği tarafından tesis edilmiş beş farklı idari yaptırım kararı bulunuyor. Söz konusu kararlarda projeyle ilgili taahhüt edilen çevresel akış miktarının altında su bırakılması nedeniyle şirket aleyhine idari yaptırım uygulandığı ifadeleri de kararda yer aldı. Öte yandan yöre halkının Çevre Şehircilik İl Müdürlüğüne şikâyetleri, suyun büyük kısmının HES’e gitmesi nedeniyle su arklarına su gelmediği, sulama yapılamadığı, su nöbetlerinin bozulduğu, komşular arasında kavgalar çıktığı da tutanağa yansıdı. Manolya Bulut / Pusula