19.yüzyilın sonlarında ve 20. yüzyil hemen başlarında yaşayan; Erzurumlu Sümmânî ile de çağdaş olan halk şiirinin büyük üstâdlarından birisi de, Oğuzların öz boylarından "Karapapak Türkleri"nden "Çıldırlı Âşık Şenlik"tir. Yaşadığı bölge olan Kuzey Doğu Anadolu dışında; âşıklar diyârı "Gürcistan Borçalı- Ahılkelek Terekemeleri" ile "Ahıska Türkleri" arasında ve Azerbaycan'da da yoğun ilgi ve geniş tesirler uyandıran ve Âşık Sümmanì ile de günümüze kadar uzanan adetâ bir halk şiiri ve âşıklık ekolu oluşturan bu değerli ve büyük Âşık'ın, toplanabilmiş çok sayıda şiir ve özgün halk hikâyeleri var. "Ehl-i islâm olan işitsin bilsin / Can sağ iken yurt vermeniz düşmana / İster Uruset'in nesi var gelsin / Can sağ iken yurt vermeniz düşmana" mısralarının yer aldığı "93 Koçaklaması" ve Âşık Sümmanî ile günler süren deyiş ve atışma örnekleri doyumsuzdur.
"93 Osmanlı- Rus Savaşı" ile Çıldır yöresi de Kars ile birlikte Ruslara terkedilir. "Şenlik" köylerde-toylarda ve sünnet törenlerinde; bu işgâl ve esâreti yeren ve yörede yaşayan Terekemelerce ve mahallî söyleyişle "Neçerlik" olarak adlandırılan "Çarlık Rusyası" aleyhinde, "Al-Osman" lehinde, şiir ve deyişlerini çekinmeden ve korkusuzca dile getirir. Bir ihbâr sonucu Çıldır garnizonundaki "Rus Gamandarı"nın (komutan) karşısına çıkarılır ve yapılan ihbârın doğruluğu hususunda sorguya çekilir. Kendisinden "Osmanlı" ve "Çârlık"tan hangisinden ve kimden yana ve hangi yönetimi tercih edildiği sorulur. Bu koçak Âşık'ın, Rus komutanın yüzüne karşı ve gözlerinin içine baka baka, elindeki sazıyla ve o nâif "Karapapak-Terekeme" şivesiyle korkusuzca okuduğu, işte o meşhur şiir ve deyişi...
Hulûsi gelbinen bilsen fik (h)rimi
Men Allâh'tan Al-Osman'ı isterem
Merhâmet sahibi râhmâni gani
Nesli mürsel hökmü hanı isterem
Süleymân mülkünde ber-garar duran
Muhammed vekil makâmı nurân
Hıfzının ezberi âyet-i Kur'an
Selâvatı ol Süphân'ı isterem
Sultân Hâmid Şâh'ım şâhlar serveri
Dilinde selâvat zikri ezberi
Gaf'tan Gaf'a zir-i zeminden beri
Hükmetmeye bize men onu isterem
Emr-i Hak yedinden çekilmiş kalem
Varmış bir ettiğim yetişti belâm
Hükmünde saltânat mülkünde âlem
Divânında şevket Şânı isterem
Gam gündü Senlik'in gönlünün şâdı
Çıhmiyor gönlümden Al-Osman adı
Gedifti dünyânın lezzeti tadı
Mahşer günü bir mekânı isterem.
Bu yiğitçe tok sözlerinin bitiminde ise; korkusuzluğunu şu dörtlükle sonlandırır.
Pâyidâr olmaz zâlim
Yığide neyler ölüm
İşte boynum sal gılıç
Doğruyu söyler dilim.
Rus Gamandar, böylesi koçak ve mert bir âşıka teşekkür ederek, onu yolcu eder. "Düşmanın merdi, nâmert dosttan yahşıdır" derler yâ! İşte o tarzda alkışlanacak asil bir muamele...
Ne yazık ki, bu büyük âşık trâjik bir ölümle hayâta vedâ eder. O vakitler bir Türk şehri "Revan"da (Erivan), katıldığı toylarda ve âşık atışmalarında, tüm rakiplerini sazı ve usta sözleriyle bağlar. Kıskançlık nedeniyle, kendisine verilen "vadeli ağu" yani belli bir sürenin ardından tesirleri görülen öldürücu zehir sonucu, Çıldır'a dönerken Arpaçay yakınlarında hayâta vedâ eder ve doğup- büyüdüğu Çıldır "Suhara", yeni ismiyle ve adını taşıyan "Âşık Şenlik" köyüne defnedilir.
Bir kaç kez ziyaret ettiğim kabrindeki mezar taşında, dünyânın geçiciliğine ve ölüm gerçeğine işâret eden, nâsihât yüklü şu şiiri yer alır: "İster ihtiyar ol, ister nev-civân / Bu dünyâda bakî kalan öğünsün / Merahsız, fikirsiz, gamsız her zaman / Başatan şâd oluf gülen öğünsün / Müddetki Hazret-i Âdem'den beri / Ohunmaz defteri bilinmez sırrı /Bu dünyâdan getti neçe min biri /Ahiretten bu dünyâya gelen öğünsün / Şenlik der; bu dünyâ fânidir fâni /İskender -Ürüstem -Süleymân hani / Ecel pazarından gurtarıf canı / Azrail'den möhlet alan öğünsün"
Bu büyük ve yiğit insanın; rûhu şâd ve mekânı cennet olsun.
