Şimdilerde adı Ermeni açılımı olarak anılan projenin kökenleri aslında yıllar öncesine dayanıyor. Bir yandan Ermeni diasporası kontrol altına alınırken, diğer yandan huzurlu Asya için el ele veren dünya pazarlarını elinde tutan güçler Türkiye ile Ermenistan’ı barıştırmak için doksanlı yıllardan bu yana çalışmalar yürütüyorlar. Bu gün itibarı ile gelinen noktanın gözler önünde olup bitenini zaten herkes biliyor. Bunun dışında fotoğraf okumasını bilenler; Ermenistan ile imzalanan anlaşmanın hangi ülkede imzalandığına dikkat çekiyor ve imza heyetinin arkasında ki ülke temsilcilerine bakılmasını istiyorlar.
İşte bu imzaların ardından özellikle Erzurum’u ilgilendiren gelişmeler de yaşanmaya başlandı. Ermenistan’a gidip gelen arkadaşların aktardıklarına göre, kendini Erzurumlu hisseden binlerce Ermeni var orada. Bunlar kendilerini Erzurumlu ilan ederken tarihi bir kökenin arkasından hareket ediyorlar.
1915 yılında uygulanan tehcirde Erzurum’dan giden Ermenilerin büyük bir kısmı buradaki ev, tarla, dükkân gibi taşınmazlarının tapularını da yanlarında götürmüşler. Son giden Ermeniye kadar buralar bir süre kullanılmamış. Daha sonra Erzurum halkı tarafından kullanılmaya başlanmış. Bu kullanılmanın arkasında Ermeni Emval-i Metrukesi ve Borçları ile İlgili Düzenlemeler Kanunu var...Bu kanun ne kadar uygulandı, ne kadar uygulanmadı bilmiyoruz. Ama magazin boyutunda da olsa bir takım Ermenilerin, Erzurum’da ki Emval-i Metrukeleri için çalışmalar yaptıkları öteden beri söyleniyor.
Dönemin Osmanlı hükümetinin konu ile ilgili bir kanun çıkardığı bu kanunun uygulanması için de azamı gayret gösterdiğini bir takım belgelerde görmek mümkün. Sonra ki dönemlerde oldukça büyük tartışmalara yol açan kanun ve uygulamalara rağmen görünen o ki; Ermeniler ellerinde ki mallarına bi daha ulaşamamışlar.
İşte bütün bunlardan hareketle Erzurum’da Ermenilere ait ev, arsa, iş yeri gibi gayri menkulleri bir şekilde alanlar için zorlu bir hukuki süreç başlayacak önümüzdeki günlerde.. Çünkü buralardan bir şekilde giden Ermenilerin torunları ellerinde tapuları ile geri dönmeye hazırlanıyorlar. En azından dönecekleri iddia ediliyor. Bakalım bu açılım üzeri örtülmüş neleri daha ne kadar açak?
Onu da hep beraber göreceğiz...