Erzurum Yakutiye ilçesinde bulunan Şeyhler Camii'nde 1771 yılında Hatip Mehmet Efendi tarafından yapılmış 241 yıllık güneş saati bulunuyor.
Erzurumajans-Erzurum Yakutiye ilçesinde bulunan Şeyhler Camii'nde 1771 yılında Hatip
Mehmet Efendi tarafından yapılmış 241 yıllık güneş saati bulunuyor.
Erzurum Şeyhler Camisi'nin yerinde önceden 1720 yılında tahta minareli
bir mescit bulunuyordu, Hatip Mehmet Efendi adında bir kişinin bu
mescidi yıktırarak 1767 tarihinde bu camiyi yaptırdı. Cami üç gözlü son
cemaat yeri ve tek kubbe ile örtülü iç mekandan oluşuyor. Caminin
minaresinde kaide üstünde 1771 yılında yaptırılmış bir güneş saati yer
alıyor.
Şeyhler Cami imamı Abdurrahman Özdemir, "Şeyhler Camisi'nde
bulunan güneş saati 1771 yılında caminin 2. tadilatında yapıldığı
rivayet ediliyor. Güneş olduğu zaman gölge misali güneş doğudan batıya
gidişinde gölgelerin üzerindeki o saatin içindeki rakamlar zeval vaktine
geldiğinde tam 12’de gölge güneş saatindeki çizginin tam üzerine
geliyor ve öğlen vaktinin geldiği anlaşılıyor. Güneş olmadığı zamanda
gölge yansımadığından dolayı güneş saatini anlayamıyoruz” dedi.
Güneş saatini gören vatandaşlar ise yıllardır gördükleri güneş saatinden haberden olmadıklarını dile getirdiler.
GÜNEŞ SAATİ
Eski çağlardaki insanlar güneşin ufuk üstündeki hareketinden, dikey
bir çubuğun gölgesini izleyerek zamanı belirleyebiliyorlardı. Bu yöntem
tamamen doğru saati vermiyordu, çünkü gölgenin uzunluğu yardımıyla
belirlenen zaman gerçek saati göstermeye yeterli değildi. Güneş saati,
insanların zamanı güneşin konumuna göre ölçmeye zaman yarayan alettir.
Genel olarak rastlanan yatay güneş saati tasarımlarında dikey olarak
yerleştirilmiş bir çubuğun gölgesi, yatay yerleştirilmiş bir yüzeyde
günün saatlerini gösteren kadrana düşer. Güneş gökyüzünde ilerledikçe
çubuğun ucunun saat üzerinde bıraktığı gölge, farklı saat çizgilerine
denk gelecek şekilde hareket eder. Bu tasarımlarda çubuğun Dünya'nın
dönme eksenine hizalanması gerekir. Dolayısıyla bu tür güneş saatinin
doğru zamanı göstermesi için çubuğun manyetik kuzeyi değil, coğrafi
kuzeyi gösteriyor olması gereklidir.
Güneş saatleri Rönesans
devrinde en parlak dönemlerini yaşamıştır. Güneş saati yapımı bir sanat
haline gelmiş ve Güneş saati yapanlar sırlarını ve yapım tekniklerini
korumuş ve saklamışlardır. Her şekil ve büyüklükte güneş saatleri
geliştirilmiş, bunlar yatay, dikey veya bunların arasındaki herhangi bir
açıda yapılmıştır.
İslam'da zamanın belirlenmesinde güneş
saatlerinden yaygın olarak yararlanıldığı bilinmekle birlikte, bugün
özgün güneş saati örneklerine, cami duvarına işlenmiş bulunan saatler
dışında çok ender rastlanmaktadır. Namaz vakitlerini gösteren güneş
saatleri şekillerine göre yatay, dikey ve silindirik olmak üzere üç
çeşittir.
